Kimler Bağımsız Denetçi Olabilir?

Ülkemizde bağımsız denetim konusunda geçmişten günümüze farklı düzenleme ve uygulamalar yapılmış, son olarak da 660 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve Yeni Türk Ticaret Kanunu ile birlikte Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu bu konuda yasal yetkili kılınmıştır. Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 398’inci maddesinde, 660 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kurulan Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunun bağımsız denetime ilişkin düzenlemeleri doğrultusunda bağımsız denetimin yapılacağı hüküm altına alınmıştır. Daha önce Sermaye Piyasası Kurulu tarafından bağımsız denetçilik sınavları düzenlenmekte iken 660 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile bağımsız denetçi ve bağımsız denetim kuruluşlarının yetkilendirilmesi görevi Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumuna verilmiştir. 26.12.2012 tarih ve 28509 sayılı  Resmi Gazete’de yayımlanan Bağımsız Denetim Yönetmeliği’nde; bağımsız denetime, bağımsız denetim kuruluşlarının ve bağımsız denetçilerin yetkilendirilmelerine, sicil kayıtlarının tutulmasına, yükümlülüklerine, sorumluluklarına, bunların Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından incelenmesine ve denetlenmesine ve bunlar hakkında uygulanacak idari yaptırımlara ilişkin usul ve esaslara dair düzenlemelere yer verilmiştir.

Bağımsız Denetim Yönetmeliği’nde ilk olarak “bağımsız denetçi” ifadesine yönetmeliğin Tanımlar başlıklı 4’üncü maddesinde yer verilmiş ve bağımsız denetçi “Bağımsız denetim yapmak üzere, 01.06.1989 tarihli ve 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu’na göre yeminli mali müşavirlik ya da serbest muhasebeci mali müşavirlik ruhsatını almış meslek mensupları arasından Kurum tarafından yetkilendirilen kişiler” şeklinde tanımlanmıştır. Yönetmelikte yer alan tanımdan anlaşılacağı üzere Ülkemizde bir kişinin bağımsız denetçi olabilmesi için öncelikli olarak “3568 sayılı Kanun uyarınca ruhsatlandırılmış meslek mensubu” olması gerekmektedir.

Meslek mensubu olma şartıyla birlikte bağımsız denetçi olabilmek için gerekli diğer şartlara, Bağımsız Denetim Yönetmeliği’nin “Denetçilerin Yetkilendirilmesi” başlıklı 14’üncü maddesinde yer verilmiştir. Maddeye göre bağımsız denetçi olabilmek için aşağıdaki şartlarının taşınması gerekmektedir.

• Hukuk, iktisat, maliye, işletme, muhasebe, bankacılık, kamu yönetimi ve siyasal bilgiler dallarında eğitim veren fakülte ve yüksekokullardan veya denkliği Yükseköğretim Kurulunca tasdik edilmiş yabancı yükseköğretim kurumlarından en az lisans seviyesinde mezun olunması veya diğer öğretim dallarından lisans seviyesinde mezun olmakla beraber bu fıkrada belirtilen bilim dallarından en az lisansüstü seviyesinde diploma alınmış olması
• Meslek mensubu olunması
• Türkiye’de yerleşik olunması
• Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip bulunulması
• Yönetmeliğin 15’inci maddede belirtilen uygulamalı mesleki eğitimin tamamlanmış olması
• Yönetmeliğin 16’ncı maddesinde belirtilen denetçilik sınavında başarılı olunması
• Türk Ceza Kanunu’nun 53’üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar,  zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkûmiyeti bulunmaması,
• Faaliyet izninin daha önce Kurum tarafından Yönetmeliğin 42’nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi dışındaki bentlerinden biri nedeniyle iptal edilmemiş olması
• Bağımsız denetim mesleğinin gerektirdiği şeref ve haysiyete uymayan bir durumunun bulunmaması, olumsuz bir itibara sahip olunmaması

Mezuniyet şartı ile meslek mensubu olmanın haricinde Yönetmeliğin 14’üncü maddesinde dikkat çeken diğer kriterler sınav şartı ile uygulamalı mesleki eğitim şartlarıdır. Bağımsız denetçilik sınavına girebilmek için meslek mensubu olma şartı bulunmamaktadır. Bağımsız denetçilik sınavına 14’üncü maddede belirtilen bölümlerden mezun olan herkes başvurabilir. Ancak sınavda başarılı olunsa dahi bağımsız denetçiliğin tanımında da yer verilen meslek mensubu olmadan bağımsız denetçi olmak mümkün değildir.

Bu yazımızda yeni düzenlemelere göre kimlerin bağımsız denetçi olabileceğine ilişkin açıklamalara yer verilmiştir. Bağımsız denetçilik sınavı, uygulamalı mesleki eğitim, geçiş hükümleri ve bağımsız denetçiliğin diğer şartlarıyla ilgili açıklamalarımıza da BAĞIMSIZ DENETÇİ NASIL OLUNUR? başlıklı yazımızdan ulaşabilirsiniz.

Yasal Uyarı: Sitemizde yayınlanan bir yazının tamamının ya da bir bölümünün başka bir elektronik/basılı ortamda yayınlanması yasaktır. Kaynak gösterilmesi koşulu ile alıntı yapılabilir.